EU Overweegt SEC-achtig toezicht voor aandelen- en cryptobeurzen

Een ontwerpprovisie die momenteel door de Europese Commissie wordt overwogen, heeft tot doel het mandaat van de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA) uit te breiden zodat toezicht wordt uitgeoefend op zowel aandelen- als cryptobeurzen. De maatregel is bedoeld om de fragmentatie die is ontstaan door een lappendeken aan nationale toezichthouders aan te pakken en de concurrentiepositie van de EU ten opzichte van de Verenigde Staten te verbeteren.

Onder het huidige EU-regelgevende landschap behouden de lidstaten de autoriteit over de vergunningverlening voor beurzen, handhaving en toezicht. Dit heeft geleid tot inconsistent regels, hogere nalevingskosten en belemmeringen voor startups die grensoverschrijdend willen opereren. Het ontwerpvoorstel zou ESMA bekrachtigen met directe toezichthoudende bevoegdheden en de mogelijkheid om bindende beslissingen te nemen, waardoor de afhankelijkheid van nationale instanties afneemt.

Motivatie achter het voorstel

Voorstanders bepleiten dat een verenigd toezichtmodel dat vergelijkbaar is met de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) de beleggersbescherming zou versterken, systeemrisico's zou beperken en de naleving van regelgeving zou vereenvoudigen. Christine Lagarde, president van de Europese Centrale Bank, heeft publiekelijk het concept van een “Europees SEC” ondersteund om de unie van kapitaalmarkten te versterken en internationale investeringen aan te trekken.

Critici waarschuwen dat centralisatie de besluitvorming kan vertragen en de invloed van kleinere lidstaten kan verminderen. Om deze zorgen aan te pakken omvat het voorstel mechanismen voor betrokkenheid van belanghebbenden en een gefaseerde implementatieschema, waarbij ESMA geleidelijk aan nieuwe bevoegdheden krijgt over een periode van meerdere jaren.

Impact op aanbieders van cryptoactiva

Crypto-assetdienstverleners (CASPs) opereren momenteel onder de Markets in Crypto-Assets Regulation (MiCA), die in december 2024 van kracht werd. MiCA verleent paspoortrechten, waardoor bedrijven die in één lidstaat zijn geautoriseerd, Europese diensten kunnen aanbieden. Onder het nieuwe plan zou ESMA toezicht houden op naleving, vergunningverlening en geschiloplossing voor alle CASPs.

De branche verwacht duidelijker richtlijnen omtrent anti-witwasmaatregelen, beveiligingseisen en een meer consistente interpretatie van MiCA in het hele blok. Dit zou regulatoire arbitrage kunnen verminderen en institutionele deelname aan cryptomarkten kunnen aanmoedigen.

Volgende stappen en tijdlijn

De Europese Commissie is van plan om in december 2025 een ontwerptekst te publiceren, gevolgd door openbare consultaties en beoordeling door het Europees Parlement en de Raad. Als het wordt goedgekeurd, zou ESMA geleidelijk toezichtfuncties overnemen vanaf medio 2026, met volledige implementatie die gericht is op eind 2027.

Belanghebbenden zullen het consultatieproces nauwlettend volgen, met name wat betreft bepalingen met betrekking tot geschillenbeslechting, boetebeleid en de interactie met bestaande nationale kaders. De uitkomst zal de toekomst vormgeven van zowel traditioneel financieel verkeer als markten voor digitale activa in de EU.