AB, Hisse Senedi ve Kripto Borsaları İçin SEC Benzeri Denetimi Göz Önüne Alıyor

Avrupa Komisyonu tarafından değerlendirilen taslak bir öneri, ESMA'nın yetki alanını yalnızca borsa denetimiyle sınırlı kalmayıp hem hisse senedi hem de kripto para borsalarının denetimini de kapsayacak şekilde genişletmeyi amaçlamaktadır. Bu önlem, ulusal düzenleyicilerin parçalı yapısından kaynaklanan parçalanmayı ele almak ve Birlik’in ABD'ye göre rekabet gücünü artırmak için tasarlanmıştır.

Mevcut AB düzenleyici ortamında üye devletler borsa ruhsatlandırması, denetim ve gözetim üzerinde yetkisini sürdürüyor. Bu durum, kuralların tutarsızlığına, daha yüksek uyum maliyetlerine ve sınırlar ötesinde faaliyet göstermek isteyen girişimlere engellere yol açıyor. Taslak öneri, ESMA'ya doğrudan denetim yetkileri ve bağlayıcı kararlar çıkarma imkanı verecek; ulusal kurumlara olan bağımlılığı azaltacaktır.

Önerinin Gerekçesi

Savunanlar, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) benzeri birleşik bir denetim modeli’nin yatırımcı korumasını güçlendireceğini, sistemik riski azaltacağını ve düzenleyici uyumu basitleştireceğini savunuyor. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde, sermaye piyasaları birliğini güçlendirmek ve uluslararası yatırıımı çekmek amacıyla 'Avrupa SEC'si' kavramını kamuoyunda desteklemiştir.

Eleştirmenler, merkeziyetçiliğin karar alma süreçlerini yavaşlatabileceğini ve daha küçük üye devletlerinin etkisini azaltabileceğini uyarıyor. Bu endişeleri gidermek için öneride paydaş katılım mekanizmaları ve çok yıllı bir uygulama takvimi yer alıyor; ESMA, yeni yetkileri kademeli olarak birkaç yıl boyunca devralacak.

Kripto Hizmet Sağlayıcıları Üzerindeki Etkisi

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları (CASP'ler) şu anda MiCA olarak bilinen Kripto Varlıklar Piyasası Yönetmeliği kapsamında faaliyet göstermektedir ve 2024 Aralık'ında yürürlüğe girdi. MiCA, pasaport hakları sağlayarak bir üye devlette yetkilendirilmiş şirketlerin AB çapında hizmet sunmasına olanak tanır. Yeni planda ESMA, tüm CASP'ler için uyum, lisanslama ve anlaşmazlık çözümünü denetleyecektir.

Endüstri katılımcıları, kara para aklamayı önlemeye yönelik önlemler, güvenlik gereklilikleri ve MiCA'nın blok genelinde daha tutarlı bir yorumunun net yönergeler halinde sunulmasını bekliyor. Bu, düzenleyici arbitrajı azaltabilir ve kripto piyasalarında kurumsal katılımı teşvik edebilir.

Gelecek Adımlar ve Zaman Çizelgesi

Avrupa Komisyonu, 2025 Aralık ayında taslak metnin yayımlanmasını, ardından kamu danışması ve Avrupa Parlamentosu ile Konsey tarafından incelenmesini planlıyor. Onaylanırsa, ESMA 2026 orta döneminden itibaren kademeli olarak denetim yetkilerini üstlenecek ve tam uygulama 2027 sonlarına hedeflenecektir.

Paydaşlar, özellikle anlaşmazlık çözümü, para cezalarının belirlenmesi ve mevcut ulusal çerçevelerle etkileşim hükümlerine ilişkin danışma sürecini yakından izleyecektir. Sonuç, AB'deki geleneksel finans ile dijital varlık piyasalarının geleceğini şekillendirecektir.